Công ty cổ phần
Là doanh nghiệp mà trong đó, vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần; cổ đông có thể là tổ chức hoặc cá nhân, số lượng tối thiểu là 3 cổ đông, không giới hạn số lượng tối đa; các cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về khoản nợ và nghĩa vụ tài sản của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn của mình đã góp vào doanh nghiệp; cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác; công ty cổ phần có tư cách pháp nhân và có quyền phát hành cổ phần để huy động vốn.
Công ty đại chúng
Là công ty cổ phần đáp ứng được 1 trong 3 điều kiện sau: là công ty đã thực hiện chào bán cổ phiếu ra công chúng; công ty có cổ phiếu được niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán hoặc Trung tâm giao dịch chứng khoán; công ty có cổ phiếu được ít nhất 100 nhà đầu tư sở hữu, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và có vốn điều lệ đã góp từ 10 tỷ đồng trở lên.
Công ty cổ phần được Luật doanh nghiệp quản lý, còn công ty đại chúng do Ủy ban Chứng Khoán Nhà Nước quản lý, thuộc phạm vi của Luật chứng khoán. Do đó, tuy công ty đại chúng là công ty cổ phần, có những đặc điểm, ưu nhược điểm của một công ty cổ phần, tuy nhiên, có vài sự khác biệt của công ty đại chúng so với công ty cổ phần, biểu hiện như sau:
- Công bố đầy đủ các thông tin Định kỳ và Bất thường theo quy định: Báo cáo tài chính kiểm toán năm / soát xét 6 tháng đầu năm, Nghị quyết Đại hội cổ đông thường niên, thay đổi thành viên Hội đồng quản trị, Ban Giám đốc, mua bán tài sản có giá trị lớn >15% Tổng tài sản Công ty
- Phải tuân thủ các nguyên tắc quản trị Công ty đại chúng như: Bảo đảm cơ cấu quản trị hợp lý và hiệu quả hoạt động của Hội đồng Quản trị cũng như Ban Kiểm soát; Bảo đảm quyền lợi của các cổ đông, đối xử công bằng giữa các cổ đông (Không được phân biệt cổ đông lớn và cổ đông nhỏ lẻ; Bảo đảm công khai, minh bạch mọi hoạt động của Công ty (đây là tiêu chí cốt lõi khi tham gia thị trường chứng khoán).
- Phải thực hiện đăng ký, lưu ký Chứng khoán tập trung tại Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam VSD theo quy định (ngay khi được Ủy ban Chứng khoán chấp thuận là Công ty đại chúng), có thể hiểu là Chứng khoán của tất cả các Công ty Đại chúng kể cả chưa niêm yết để giao dịch đều phải chuyển hết về cho Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam VSD – một đơn vị trực thuộc của Ủy Ban Chứng khoán Nhà nước quản lý. Công ty đại chúng nào cũng có mã chứng khoán riêng để nhà nước quản lý chung, khi muốn chuyển nhượng mua bán thì các nhà đầu tư cần mở tài khoản tại công ty chứng khoán, sau đó mọi hoạt động đều sẽ thông qua VSD, sẽ đảm bảo hơn khi giao dịch như khi còn do Sở kế hoạch đầu tư quản lý.
