Lương tháng 13 là gì và có phải là khoản bắt buộc doanh nghiệp phải trả không? Đây là thắc mắc chung của rất nhiều người lao động mỗi dịp cuối năm. Bài viết này sẽ giải đáp 4 điều quan trọng nhất về lương tháng 13, từ định nghĩa, quy định pháp luật, cách tính chính xác cho đến các nghĩa vụ về thuế và BHXH. Hãy cùng Hoàng Nam tìm hiểu để đảm bảo quyền lợi chính đáng của mình và hiểu rõ hơn về chính sách phúc lợi quan trọng này từ doanh nghiệp.
1. Lương tháng 13 là gì? Có phải là thưởng Tết không?
Để đòi hỏi quyền lợi chính đáng, trước hết người lao động cần hiểu đúng bản chất của khoản tiền mình sắp nhận được. Nhiều người vẫn thường nhầm lẫn giữa lương tháng 13 và thưởng Tết là một.
Hướng dẫn chi tiết 6 bước đăng ký kinh doanh online nhanh chóng, chỉ ra các khó khăn và giải Read more
Hướng dẫn chi tiết 4 bước đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử cho doanh nghiệp mới thành lập Read more
Hướng dẫn chi tiết 4 bước hủy hóa đơn theo Thông tư 78 đã phát hành để tránh bị phạt. Read more
Nhà thầu là gì? Bài viết giải đáp chi tiết khái niệm, vai trò, trách nhiệm và 5 điều kiện Read more
Lương tháng 13 là một khoản thưởng ngoài lương
Lương tháng 13 không phải là lương, mà là một khoản tiền thưởng được trả thêm cho người lao động ngoài 12 tháng lương chính thức. Thực tế, trong hệ thống văn bản pháp luật Việt Nam, đặc biệt là Bộ luật Lao động 2019, không có bất kỳ định nghĩa cụ thể nào về “lương tháng 13”. Đây là tên gọi phổ biến trên thị trường lao động, được các doanh nghiệp sử dụng như một chính sách phúc lợi nhằm ghi nhận sự đóng góp của nhân viên trong suốt một năm làm việc, qua đó khuyến khích, thu hút và giữ chân nhân tài.
Phân biệt rõ ràng giữa lương tháng 13 và thưởng Tết
Lương tháng 13 và thưởng Tết là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau dù thường được trả vào cùng một thời điểm cuối năm.
Điểm khác biệt cốt lõi nằm ở cơ sở hình thành và tính chất của hai khoản tiền này:
| Tiêu chí | Lương tháng 13 | Thưởng Tết |
|---|---|---|
| Bản chất | Thường được xem là một khoản thu nhập “thứ 13” có điều kiện, dựa trên thời gian làm việc và mức lương trung bình của người lao động trong năm. | Dựa trên kết quả sản xuất kinh doanh của công ty và mức độ hoàn thành công việc của cá nhân người lao động trong năm đó. |
| Cơ sở pháp lý | Không được định nghĩa trong luật. Tính bắt buộc chỉ phát sinh khi được quy định rõ trong hợp đồng lao động hoặc quy chế công ty. | Được định nghĩa tại Điều 104 Bộ luật Lao động 2019, mang tính chất không bắt buộc và do doanh nghiệp tự quyết định. |
| Tính ổn định | Thường ổn định hơn, có công thức tính rõ ràng và ít bị ảnh hưởng bởi lợi nhuận kinh doanh trong ngắn hạn. | Linh hoạt và biến động mạnh, phụ thuộc hoàn toàn vào tình hình kinh doanh của doanh nghiệp trong năm đó. |
Như vậy, một doanh nghiệp hoàn toàn có thể có cả hai chính sách: vừa trả lương tháng 13 theo quy định riêng, vừa có một khoản thưởng Tết thêm nếu kết quả kinh doanh vượt trội.
2. Doanh nghiệp có bắt buộc trả lương tháng 13 cho nhân viên không?
Đây là câu hỏi quan trọng nhất mà mọi người lao động đều quan tâm. Việc hiểu rõ quy định pháp luật sẽ giúp bạn biết được mình có chắc chắn được nhận khoản tiền này hay không.
Quy định của pháp luật theo Bộ luật Lao động 2019
Câu trả lời trực tiếp là KHÔNG. Pháp luật lao động hiện hành không có quy định nào bắt buộc doanh nghiệp phải trả lương tháng 13 cho người lao động. Khoản tiền này về bản chất được xem là một loại “thưởng”, và theo Điều 104 Bộ luật Lao động 2019, thưởng là khoản tiền mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động dựa trên kết quả sản xuất kinh doanh và mức độ hoàn thành công việc.
Do đó, việc có trả lương tháng 13 hay không và trả bao nhiêu hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định của doanh nghiệp.
Khi nào lương tháng 13 trở thành nghĩa vụ bắt buộc?
Mặc dù không bắt buộc theo luật, lương tháng 13 sẽ trở thành nghĩa vụ bắt buộc của doanh nghiệp nếu rơi vào một trong các trường hợp sau:
- Được quy định cụ thể trong hợp đồng lao động: Nếu trong hợp đồng lao động bạn đã ký có điều khoản rõ ràng về việc trả lương tháng 13, công thức tính và điều kiện hưởng, doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện đúng cam kết.
- Được ghi nhận trong thỏa ước lao động tập thể: Thỏa ước lao động tập thể có giá trị pháp lý cao, nếu có điều khoản về lương tháng 13 thì doanh nghiệp phải tuân thủ.
- Được công bố công khai trong quy chế thưởng của công ty: Khi doanh nghiệp đã ban hành và công bố một quy chế lương thưởng chính thức, trong đó nêu rõ chính sách lương tháng 13, thì đây được xem là một cam kết công khai và là cơ sở để người lao động đòi hỏi quyền lợi.
Nếu doanh nghiệp đã cam kết bằng văn bản nhưng không chi trả mà không có lý do chính đáng, người lao động hoàn toàn có quyền khiếu nại lên ban lãnh đạo, công đoàn hoặc cơ quan quản lý lao động để được bảo vệ.
Điều kiện để người lao động được hưởng lương tháng 13
Thông thường, để được hưởng lương tháng 13, người lao động cần đáp ứng các điều kiện do doanh nghiệp đặt ra trong quy chế. Các điều kiện phổ biến nhất bao gồm:
- Có ký hợp đồng lao động chính thức (đã qua thời gian thử việc).
- Có thời gian làm việc tại công ty tối thiểu (ví dụ: từ 01 tháng trở lên).
- Vẫn còn làm việc tại công ty cho đến thời điểm chi trả lương tháng 13 (thường là ngày 31/12 dương lịch).
- Không vi phạm kỷ luật lao động nghiêm trọng dẫn đến bị sa thải.
Mỗi công ty sẽ có những quy định chi tiết khác nhau, do đó, bạn nên chủ động tìm hiểu kỹ quy chế của công ty mình.
3. Cách tính lương tháng 13 và các trường hợp đặc biệt
Việc nắm rõ cách tính lương tháng 13 giúp người lao động dự trù được khoản thu nhập cuối năm và đảm bảo mình được trả đúng, trả đủ.
Công thức tính phổ biến nhất theo mức lương trung bình
Hiện không có một công thức chung nào do luật định, mỗi doanh nghiệp có thể xây dựng một hệ thống thang bảng lương và cách tính thưởng riêng. Tuy nhiên, cách tính phổ biến và công bằng nhất được nhiều công ty áp dụng là dựa trên mức lương trung bình.
Đối với người lao động làm đủ 12 tháng:
Lương tháng 13 = Lương trung bình 12 tháng
Trong đó, Lương trung bình 12 tháng = (Tổng tiền lương của 12 tháng trong năm) / 12.
Ví dụ: Chị A có mức lương từ tháng 1-6 là 10 triệu/tháng và từ tháng 7-12 là 12 triệu/tháng.
> Lương trung bình = (6 * 10,000,000 + 6 * 12,000,000) / 12 = 11,000,000 VNĐ.
> Vậy, lương tháng 13 của chị A là 11,000,000 VNĐ.
Người lao động làm chưa đủ 12 tháng được tính thế nào?
Đối với người lao động làm chưa đủ 12 tháng trong năm, lương tháng 13 sẽ được tính theo tỷ lệ số tháng làm việc thực tế.
Công thức:
Lương tháng 13 = (Số tháng làm việc trong năm / 12) x Lương trung bình
Ví dụ: Anh B vào làm từ tháng 7/2025 với mức lương 15 triệu/tháng. Tính đến hết tháng 12/2025, anh B đã làm được 6 tháng.
> Lương tháng 13 của anh B = (6 / 12) x 15,000,000 = 7,500,000 VNĐ.
Nghỉ việc có được hưởng lương tháng 13 không?
Đây là nỗi băn khoăn của rất nhiều người có ý định thay đổi công việc vào dịp cuối năm. Việc nghỉ việc có được hưởng lương tháng 13 không hoàn toàn phụ thuộc vào quy chế của công ty và thời điểm bạn nghỉ việc.
- Trường hợp 1 (Thường không được hưởng): Hầu hết các công ty đều có quy định người lao động phải còn làm việc tại công ty vào thời điểm chốt danh sách trả thưởng (ví dụ: ngày 31/12) mới được nhận. Nếu bạn nghỉ việc trước thời điểm này, bạn có thể sẽ mất khoản thưởng.
- Trường hợp 2 (Có thể được hưởng): Một số công ty có chính sách linh hoạt hơn, cho phép người lao động nghỉ việc vẫn được hưởng lương tháng 13 tính theo tỷ lệ thời gian đã làm việc trong năm, miễn là họ tuân thủ đúng quy trình bàn giao công việc.
Để chắc chắn, bạn cần kiểm tra lại hợp đồng lao động và quy chế thưởng của công ty mình hoặc trao đổi trực tiếp với phòng Nhân sự trước khi đưa ra quyết định nghỉ việc.
Lương tháng 13 có tính thời gian thử việc không?
Câu trả lời cũng phụ thuộc vào chính sách của từng doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo thông lệ chung, nhiều công ty có tính cả thời gian thử việc khi xét hưởng lương tháng 13, miễn là sau đó người lao động ký hợp đồng chính thức và tiếp tục làm việc. Điều này được xem là hợp lý vì người lao động trong thời gian thử việc vẫn đóng góp công sức cho công ty.
4. Các nghĩa vụ tài chính liên quan đến lương tháng 13
Nhận được một khoản tiền lớn, bạn cũng cần nắm rõ các nghĩa vụ về thuế và bảo hiểm xã hội để không bị bất ngờ khi nhận lương.
Lương tháng 13 có tính thuế TNCN không?
CÓ. Theo quy định tại Thông tư 111/2013/TT-BTC, lương tháng 13 được xem là một khoản thu nhập từ tiền lương, tiền công và phải chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN). Khoản tiền này sẽ được cộng vào tổng thu nhập chịu thuế của bạn trong kỳ tính thuế (tháng hoặc quý) để tính toán số thuế phải nộp.
Tuy nhiên, bạn chỉ phải nộp thuế sau khi đã trừ đi các khoản giảm trừ gia cảnh cho bản thân và người phụ thuộc. Nếu tổng thu nhập sau khi giảm trừ vẫn chưa đến mức phải nộp thuế thì bạn sẽ không phải đóng thuế cho khoản tiền này.
Lương tháng 13 có phải đóng BHXH không?
KHÔNG. Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và các văn bản hướng dẫn, tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc không bao gồm các khoản thưởng và phúc lợi khác. Do lương tháng 13 có bản chất là một khoản thưởng, nên cả người lao động và người sử dụng lao động không phải trích đóng BHXH, BHYT, BHTN từ khoản tiền này. Điều này cũng đồng nghĩa khoản thưởng này không ảnh hưởng trực tiếp đến các quyền lợi bảo hiểm xã hội của bạn sau này. Đối với các vấn đề phức tạp hơn, việc tìm đến các dịch vụ bảo hiểm xã hội chuyên nghiệp có thể là một giải pháp hữu ích.
Lương tháng 13 thường được trả khi nào?
Pháp luật không quy định cụ thể về thời điểm trả lương tháng 13. Thông thường, các doanh nghiệp sẽ chi trả khoản này vào một trong hai thời điểm sau:
- Cuối năm dương lịch: Trả cùng với kỳ lương tháng 12.
- Trước Tết Nguyên Đán: Trả vào gần những ngày nghỉ Tết để giúp người lao động có thêm chi phí mua sắm, trang trải.
Thời điểm chi trả cụ thể sẽ được công ty thông báo cho toàn thể nhân viên.
Tóm lại, lương tháng 13 không phải là khoản chi trả bắt buộc theo luật định mà là một chính sách phúc lợi phụ thuộc vào quy chế thưởng của doanh nghiệp và thỏa thuận trong hợp đồng lao động. Người lao động cần chủ động nắm rõ các quy định của công ty, cách tính cụ thể và các nghĩa vụ về thuế TNCN để bảo vệ quyền lợi của mình. Hiểu đúng về khoản thưởng này sẽ giúp bạn có kế hoạch tài chính tốt hơn cho dịp cuối năm. Để hiểu sâu hơn về khái niệm này, bạn có thể đọc bài viết chi tiết của chúng tôi giải thích lương tháng 13 là gì.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng cần hiểu rõ về các khái niệm liên quan như quỹ lương là gì để xây dựng chính sách phúc lợi hiệu quả, cũng như hoàn thiện các thủ tục như công văn đăng ký thang bảng lương. Người lao động cũng nên quan tâm đến các khoản đóng góp khác như kinh phí công đoàn để đảm bảo đầy đủ quyền lợi của mình.
Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích, hãy chia sẻ ngay cho bạn bè và đồng nghiệp cùng biết. Đừng quên thường xuyên theo dõi chúng tôi để cập nhật những kiến thức mới nhất về pháp luật lao động và quyền lợi của người lao động!
Lưu ý: Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn tốt nhất, vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi để được tư vấn cụ thể dựa trên nhu cầu thực tế của bạn.
